தாராசுரம் ஐராவதேஸ்வரர் திருக்கோயில், உலகப் பாரம்பரியச் சின்னமாக அறிவிக்கப்பட்ட பெருமைக்குரிய சோழர் காலக் கலைப் படைப்பாகும். தஞ்சாவூர் மாவட்டம், கும்பகோணத்திற்கு அருகில் உள்ள தாராசுரத்தில் அமைந்துள்ள இந்த ஆலயம், இரண்டாம் இராஜராஜ சோழனால் கி.பி. 12ஆம் நூற்றாண்டில் கட்டப்பட்டது. தஞ்சை பெரிய கோயில் மற்றும் கங்கைகொண்ட சோழபுரம் கோயில்களுக்கு இணையாக, அழியாத சோழர் பெருங்கோயில்களில் ஒன்றாக இது திகழ்கிறது. இந்த ஆலயம் சிற்பக் கலைக்கு ஒரு களஞ்சியமாக விளங்குகிறது.
சிற்பக்கலையின் உச்சம்
ஐராவதேஸ்வரர் கோயில், திராவிட கட்டிடக்கலைக்கு ஒரு சிறந்த எடுத்துக்காட்டாகும். இக்கோயிலின் மகாமண்டபம், தேரை குதிரைகள் மற்றும் யானைகள் இழுத்துச் செல்வது போல அமைக்கப்பட்டுள்ளது. தூண்களிலும், சுவர்களிலும் காணப்படும் நுண்ணிய சிற்ப வேலைப்பாடுகள், பார்வையாளர்களை வியக்க வைக்கின்றன. நாட்டிய முத்திரைகள், புராணக் கதைகள், இசைக்கலைஞர்கள் என பலவகையான சிற்பங்கள் இங்கு செதுக்கப்பட்டுள்ளன.
இசைப்படிகள் மற்றும் கல் சக்கரங்கள்
ராஜகம்பீரன் மண்டபத்தின் நுழைவாயிலில் உள்ள பலிபீடப் படிகள் இசைப்படிகளாக அமைந்துள்ளன. ஒவ்வொரு படியையும் தட்டும்போது வெவ்வேறு விதமான இசை ஒலிகள் எழும். மேலும், தேர் போன்ற அமைப்பில் உள்ள மகாமண்டபத்தின் கல் சக்கரங்கள், சோழர்களின் பொறியியல் திறனுக்கு சான்றாக விளங்குகின்றன. இக்கோயில் இந்திரனின் யானையான ஐராவதம் வழிபட்டதால் ஐராவதேஸ்வரர் எனப் பெயர் பெற்றது.